Comment devons-nous utili­ser notre espace limité alors que nous devons à la fois nourrir le monde et protéger la biodiversité ? Deux visions s’af­frontent : « land sparing » et « land sharing ». Les partisans du « land sparing » estiment qu’il est préférable de séparer l’agriculture et la nature et de produire un maximum de nourri­ture sur une surface aussi réduite que possible. Cela permettra de libérer de l’espace pour la conservation de la nature, disent-ils. Ils s’opposent aux partisans du « land sharing » dans lequel l’agriculture et la nature sont interconnectées. Cependant, la réa­lité sur le terrain est beaucoup plus nuancée et complexe.

Les autorités publiques ont de nombreuses cartes en main pour faciliter l’accès aux terres agricoles et promouvoir un modèle agroécologique, durable, nutritif et territorialisé. Mais comment les collectivités locales peuvent mobiliser les terres publiques pour soutenir des projets agroécologiques, sociaux et nourriciers ?

En Wallonie, comme dans le reste de l’Europe, l’accès à la terre est de plus en plus difficile pour les petits producteurs et les jeunes et nouveaux paysans. La pression foncière et la concentration des terres aux mains des grandes exploitations menacent l’avenir de notre agriculture et de notre souveraineté alimentaire. Le Code wallon de l’agriculture prévoit pourtant de préserver les terres agricoles contre la spéculation et consacre la fonction nourricière principale de l’agriculture wallonne. Mais les politiques concrètes se font toujours attendre.

L’expansion de l’agriculture industrielle et de l’urbanisation aux dépens des forêts et des autres écosystèmes naturels n’est plus tenable. La limite planétaire fixée pour l’utilisation des terres a déjà été franchie. Pourtant la demande en terre et en ressources ne cesse de croître pour répondre aux exigences de la société de consommation mondialisée. Cette pression sur les terres mondiales intensifie les accaparement des terres par des acteurs puissants aux dépens des droits des communautés rurales.

La Terre est un bien commun et un droit humain ! De tout temps, les humains ont entretenu une relation vitale avec la Terre, qu’elle soit lieu de vie, Mère nourricière, référence sociale ou repère identitaire, lieu de tradition ou symbole spirituel, réserve de vie et de biodiversité, ou encore bien économique.

Cette nouvelle édition de notre magazine annuel « Beet the system » (littéralement « betteraver le système ») souhaite contribuer à renforcer la lutte du mouvement pour la souveraineté alimentaire vers la reconnaissance d’un droit humain à la terre. Ce numéro vise également à analyser les principaux enjeux et défis actuels de l’accès à la terre pour une agriculture paysanne et nourricière et pour la transition agroécologique.

Na een jarenlange juridische strijd is de overwinning voor bioboeren Annelies Marchand en Pieter Van Poucke van hoeveslagerij De Vierklaver uit Lokeren. Op 8 november oordeelde het Gentse Hof van Beroep dat de verkoop in 2016 van ruim 450 hectare publieke landbouwgrond van het Gentse OCMW aan een dochteronderneming van Fernand Huts (topman van havenbedrijf Katoen Natie) ontbonden moet worden. Een strijd van David tegen Goliath, glansrijk gewonnen door het koppel bioboeren. Bij deze een warme proficiat aan Pieter en Annelies en aan iedereen die hen gesteund heeft de afgelopen jaren door mee actie te voeren, met name Raf Verbeke en de mensen van TeDuur, Boerenforum, De Hongerige Stad, Climaxi, De Landbouwbrigades, Wervel, Voedselteams en Extinction Rebellion Gent en dan hopen we dat we niemand vergeten zijn.

Tijdens deze laatste COACH-rondetafel verdiepen we ons in de rol die publieke landbouwgronden kunnen spelen in de transitie naar sociaal en ecologisch verantwoorde lokale voedselsystemen.

Samen met De Hongerige Stad organiseren we een open rondetafelgesprek met gastsprekers die rond gelijkaardige en zeer inspirerende projecten werken in Leuven, Antwerpen en Brussel. Daarna openen we de vloer voor een constructieve gedachtewisseling met het publiek. We sluiten de avond af met een kleine receptie.

De boerenorganisaties (FUGEA en Boerenforum) en hun medestanders (Réseau de Soutien à l’Agriculture Paysanne) zijn op dinsdag 20 september met een bewustmakingsactie gestart. Aangezien groep Colruyt weigert zijn aankoopstrategie van landbouwgrond te herzien, hebben actievoerders stickers geplakt op de winkelwagentjes in tientallen winkels in Vlaanderen, Wallonië en Brussel. In Ath verzamelden boeren aan de colruyt om burgers te informeren en duidelijk te maken aan Colruyt dat er nog steeds geen antwoord is op de bezorgdheden omtrent hun landbouw strategie.

Terwijl het Lagerhuis zich op 21/09/2022 boog over het wetsvoorstel tot invoering van een zorgplicht en een verantwoordelijkheidsplicht voor bedrijven in hun waardeketens, eisen gemeenschappen hun rechten op, tot nu toe in België. Een terugblik op de actie van 22 juni van vertegenwoordigers van West-Afrikaanse gemeenschappen die de inbeslagname van hun land en de schendingen van hun grondrechten door het Belgische bedrijf SIAT kwamen aanklagen.

Op dinsdag 13 september 2022 gaan de pleidooien verder in “de zaak Huts”. Grondrecht, Boerenforum, Climaxi, FIAN Belgium, Extinction Rebellion Gent, Landbouwbrigades en diverse andere organisaties roepen op om naar de rechtbank te komen. We verzamelen vanaf 10 uur aan het Hof van Beroep (Koophandelsplein, Gent) om er te protesteren tegen de uitverkoop van publieke landbouwgrond en om steun te betuigen aan de boer en de boerin die deze zaak aanspanden.

Op dinsdagochtend 30/8/22 voerden een tiental activisten van Boerenforum, FIAN Belgium, Landbouwbrigades, Climaxi en Extinction Rebellion Gent actie voor de gebouwen van Katoen Natie in de Gentse haven. Met een kleine “coup de théatre” willen ze aandacht vragen voor de “zaak Huts” en hun steun betuigen aan de boer en de boerin die een rechtszaak aanspanden tegen de verkoop van 450 hectare publieke landbouwgrond aan een vennootschap van Fernand Huts, de topman van Katoen Natie.

On Wednesday 22 June, a delegation of communities from Ivory Coast, Ghana and Nigeria, accompanied by local and Belgian NGOs, made its way to the headquarters of SIAT-Group in Brussels. The delegation handed a letter to the Belgian company’s officials to denounce the grabbing of their land and the violation of their rights. They demanded that any dialogue take place in the affected regions and in an inclusive, fair and transparent manner. The active participation of local communities is essential for the development of a fair redress process.

“Bedrijven moeten de mensenrechten en het milieu respecteren doorheen heel hun waardeketen”

Deze nota is één van vier rapporten over landroof in Afrika. De vraag naar land en natuurlijke hulpbronnen is de afgelopen twee decennia aanzienlijk toegenomen als gevolg van de voedselprijzencrisis van 2008 en de daaruit voortvloeiende grondspeculaties. Dit heeft geleid tot een sterke toename van grootschalige landaankopen (LSLA’s), ook wel landroof genoemd. Sinds 2000 is op het hele Afrikaanse continent meer dan 25 miljoen hectare land opgekocht door grote spelers.

Van 12 tot 22 juni komt een delegatie van Afrikaanse gemeenschappen naar Brussel die de Belgische palmolie- en rubberonderneming SIAT ervan beschuldigen hun gronden ingenomen te hebben. Doe mee aan de actie voor het hoofdkantoor van de onderneming op 22 juni! Met FIAN - Entraide & Fraternité - CNCD-11.11.11 en CIDSE

Accaparement de terres, perte de biodiversité, insécurité alimentaire, déplacements forcés, violences, homicides.. les représentant.e.s des communautés lésées par les filiales de l’entreprise belge SIAT au Ghana, en Côte d’Ivoire et au Nigéria revendiquent leurs droits d’accès à la terre et à pratiquer l’agriculture paysanne.

Venez les rencontrer ce lundi 20 juin à Namur !

FIAN Belgium sluit zich aan bij meer dan 100 organisaties van kleinschalige voedselproducenten, inheemse volkeren, arbeiders, stedelijke gemeenschappen en het maatschappelijk middenveld om staten en de Verenigde Naties op te roepen landhervormingen door te voeren en het recht op land te realiseren.

FIAN Belgium nodigt vrijwilligers en sympathisanten uit voor een niet te missen trefdag op zaterdag 2 juli op CSA-boerderij Rawijs in Lochristi. We organiseren de trefdag samen met De Landgenoten, Boerenforum, Landbouwbrigades, Solidagro en Wervel. Het thema van de dag is dan ook “een brede beweging voor agro-ecologie”. We brengen onze achterban samen voor een dag vol boeiende activiteiten en heel wat momenten om te netwerken met andere, gelijkgezinde agro-ecologische enthousiastelingen.