Een voedselsysteem dat anders moet
December 2021 | In dit nieuwe nummer van Alternatives Sud ’"Un système alimentaire à transformer"’ analyseren FIAN Belgium en CETRI de belangrijkste actuele problemen van voedselsystemen, zoals gezien door auteurs uit het Zuiden. Hoewel er een consensus aan het ontstaan is over de noodzaak en de hoogdringendheid van een grondige herziening van onze voedselsystemen, bestaan er zeer uiteenlopende visies over de oplossingen. Tijd om ons in het debat te verdiepen!
- Inleiding
- Inhoud
- Alternatives Sud
- Herbekijk de webinar
- Bestel deze publicatie in het Frans (papier of pdf)
Inleiding
Meer dan tien jaar na de laatste voedselcrisis heeft de COVID-19-pandemie opnieuw aan het licht gebracht hoe disfunctioneel en extreem kwetsbaar het gemondialiseerde agro-industriële systeem is. Ondanks de toezeggingen van de internationale gemeenschap om honger uit de wereld te bannen, neemt het aantal mensen in voedselonzekerheid toe, worden de verschillen groter en verergert de ecologische crisis, omdat het commerciële en productivistische landbouwmodel steeds algemener wordt. In het licht van deze mislukking begint zich een consensus af te tekenen over de noodzaak en de urgentie van een grondige herziening van onze voedselsystemen. Maar welke richting een dergelijke transformatie op moet gaan, dat staat ter discussie.
De agro-industrie wil de controle behouden. Met de steun van agro-exporterende mogendheden willen zij hun model van een "dubbele groene revolutie" en hun technologische en productivistische "duurzame" aanpak opleggen als het enige mogelijke antwoord op de drievoudige uitdaging van honger, klimaatverandering en bevolkingsgroei. Boerenbewegingen en hun bondgenoten veroordelen deze overname. Tegen de nieuwe logica van de accumulatie in roepen zij op tot een democratisering van het internationale bestuur en een radicale verandering van paradigma: de overgang naar een model van voedselsoevereiniteit op basis van agro-ecologische productiemethoden en de verwezenlijking van het recht op voedsel.
Inhoud
- Welke voedselsystemen morgen? (Laurent Delcourt)
Lees het volledige (Franstalige) artikel op de website van CETRI
- De COVID-19-pandemie, een opportuniteit voor voedselsoevereiniteit (Walden Bello)
De COVID-19-pandemie heeft een levendig debat op gang gebracht over de toekomst van het gemondialiseerde voedselsysteem. Hebben haar toeleveringsketens de gezondheidscrisis doorstaan of zijn juist haar tekortkomingen aan het licht gekomen? Geconfronteerd met de intensivering van crises die het overleven van hele delen van de mensheid bedreigen, is een grondige hervorming van het systeem nodig. Naar grotere voedselzelfvoorziening en -soevereiniteit.
Omstreden topconferentie
- Landroof: het stilzwijgen van de VN-top over voedselsystemen (Arnold Padilla)
Ondanks de schijnbaar lovenswaardige doelstellingen is de VN-top over voedselsystemen door veel boerenrechtenorganisaties met wantrouwen en afwijzing ontvangen. Dit is te wijten aan de invloed van de agro-industrie in de organisatie van het evenement, die tot uiting komt in een medeplichtig stilzwijgen over de werkelijke oorzaken van de ellende en de onderdrukking van de boeren in de hele wereld.
- De strijd om het wereldbestuur van voedsel en landbouw (Frédéric Mousseau)
De voedselonzekerheid, die al aan het toenemen was, is door COVID-19 verergerd. Er is dringend behoefte aan actie op mondiaal niveau, maar de top van de Verenigde Naties over voedselsystemen bleek een schijnoplossing te zijn, bedacht door bedrijven die de belangen van de agro-industrie wilden verdedigen. Boerenorganisaties en maatschappelijke organisaties roepen op tot een radicale koerswijziging op het gebied van voedsel en landbouw.
Valse oplossingen
- De valse beloften van de Alliantie voor een Groene Revolutie in Afrika. (Een consortium van internationale ngo’s)
De Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA), die in 2006 werd gelanceerd door de stichtingen van Gates en Rockefeller, heeft gefaald: tot dusver is de landbouwproductiviteit, het inkomen of de voedselzekerheid in de dertien doellanden niet noemenswaardig gestegen. In plaats daarvan pleiten de problematische sociale en milieu-effecten van het model voor meer geschikte, rechtvaardige en soeverein gediversifieerde agro-ecologische systemen.
- "Valse agro-ecologie": de wurggreep van de multinationals (Alberto Alonso Fradejas, Delphine Ortega-Espès, Kirtana Chandrasekaran, Lyda Fernanda Forero, Martín Drago)
Tegenover transformatieve agro-ecologie, die structurele sociale en politieke veranderingen teweegbrengt, schuift "nep-agro-ecologie", gesteund door de agro-industrie en intergouvernementele organisaties, hetzelfde onrechtvaardige en destructieve model naar voren, gehuld in een groen jasje, met een paar technologisch-ecologische aanpassingen gericht op het verhogen van de productiviteit en het verzachten van de schade veroorzaakt door de agro-industrie.
Alternatieve stemmen
- Agro-ecologie en de reconstructie van de landbouw na COVID-19 (c.i. Nicholls, Miguel A. Altieri)
Economische groei, technologische ontwikkeling en ongebreidelde consumptie hebben de ecosystemen verstoord en de biosfeer een nieuwe vorm gegeven. De COVID-19-crisis heeft de destructieve gevolgen van de industriële landbouw voor de natuur en de menselijke gezondheid aan het licht gebracht en de mogelijkheden van de agro-ecologie om toekomstige uitdagingen aan te gaan, duidelijk gemaakt. Er is behoefte aan transformatieve verandering, maar onder welke voorwaarden zal die mogelijk zijn?
- Mensenrechten herdenken vanuit emancipatorisch prespectief. (Sofía Monsalve Suárez)
In het licht van de verstrengelde crises moeten de mensenrechten worden herschreven in nieuwe emancipatieverhalen. Dit vereist het leggen van verbanden met de rechten van de natuur, het mobiliseren van het mensenrechtenregister tegenover dat van het zakenrecht en het ter discussie stellen van postkoloniale asymmetrieën binnen de institutionele architectuur van de mensenrechten.
- Zuid-Afrika: voedselzekerheid, rechtvaardigheid of soevereiniteit tegenover ondervoeding (Anne-Marie Thow, Busiso H. Moyo)
Zuid-Afrika heeft, net als andere opkomende landen, te kampen met een dubbele gezondheidsplaag, namelijk ondervoeding en zwaarlijvigheid. Om dit te ondervangen is een radicale paradigmaverschuiving in de voedselproductie, -distributie en -consumptie nodig, die een brede politieke, economische en sociale transformatie vereist. Een opkomende beweging voor voedselrechtvaardigheid en voedselsoevereiniteit zet zich hiervoor in.
Alternatives Sud
Alternatives Sud is een publicatie die sinds 1994 elk kwartaal wordt uitgegeven en waarin Zuidelijke perspectieven op cruciale dimensies van mondialisering, ontwikkeling en Noord-Zuid-betrekkingen worden gepresenteerd: kritische analyses en alternatieven.
Alternatives Sud biedt een antwoord op het gebrek aan weerklank die kritische werken van auteurs uit het Zuiden (Afrika, Latijns-Amerika, Azië) vinden in de samenlevingen van het Noorden. De serie publiceert bijdrages over de grote sociaal-politieke vraagstukken van het moment, de logica en de complexiteit van de betrekkingen tussen Noord en Zuid, en de dynamiek van de sociale actoren in het Zuiden.
Webinar: welke voedselsystemen morgen?
Ter gelegenheid van het verschijnen van de publicatie "Un système alimentaire à transformer" organiseerden FIAN Belgium en het Centre Tricontinental op 27 januari 2021 een panelgesprek over de toekomst van onze voedselsystemen met Marc Dufumier, Almudena Garcia i Sastre, Mamadou Goïta, Fréderic Mousseau & Laurent Delcourt. Herbekijk de webinar hieronder.
Bestel uw exemplaar (in het Frans)
Vul het onlineformulier in op de CETRI-website https://www.cetri.be/Un-systeme-ali...
- Papieren versie per uitgave (porto inbegrepen): 13 €.
- Digitale versie (PDF) per uitgave: €7,99
- Jaarlijks abonnement (4 nummers van Alternatives Sud) : 50 €
- Digitale versie (PDF) per nummer: 7,99 €
- Jaarabonnement (4 nummers van Alternatives Sud) : 50