1. Accueil
  2. Publications
  3. Études, rapports
28 janvier 2021
Fian België & Coalitie van ngo’s

Rapport : Ontwikkelingsfinanciering als agro-kolonialisme

Financiering door Europese Ontwikkelingsbanken van FERONIA-PHC’s palmolieplantages in Congo

Het rapport geeft een overzicht van de financiering door Europese ontwikkelingsbanken van het palmoliebedrijf Plantations et Huileries du Congo (PHC) in Congo.
Het is een co-publicatie van verschillende Congolese, Europese en internationale middenveldorganisaties (RIAO-RDC, FIAN Belgium, Entraide et Fraternité, CCFD-Terre Solidaire, FIAN Duitsland, urgewald, Milieudefensie, The Corner House, Global Justice Now, World Rainforest Movement en GRAIN). Het sluit aan bij andere rapporten die de afgelopen jaren over de Feronia-zaak zijn gepubliceerd en gaat dieper in op de impact en gebeurtenissen van 2020.

Ontwikkelingsfinanciering als agro-kolonialisme

Samenvatting

De gemeenschappen die benadeeld worden door de plantages van dit bedrijf zijn al sinds 1911 beroofd van hun voorouderlijke gronden. Dat jaar herschiep de Britse zakenman Lord Leverhulme – de oprichter van PHC en medeoprichter van voedingsgigant Unilever – hun oorspronkelijke palmbossen in industriële palmolieplantages. De lokale gemeenschappen gaven echter nooit hun toestemming om hun bossen te veranderen in plantages.

Gedurende hun decennialange strijd om gerechtigheid krijgen de lokale gemeenschappen voortdurend te kampen met repressie en geweld. In 2019 werd een veiligheidsagent van het palmoliebedrijf beschuldigd van de moord op Joël Imbangola Lunea, een lokale activist. De veiligheidsagent werd vervolgens vrijgesproken, maar familieleden en organisaties uit de civiele samenleving uitten bezwaar over de manier waarop tot deze vrijspraak werd beslist. Lokale vertegenwoordigers van de gemeenschappen getuigden dat dit geen alleenstaande zaak is. Ze verklaarden dat in 2015 een arbeider overleed aan zijn verwondingen, nadat hij door politieagenten in elkaar geslagen was. De agenten hadden hem ervan beschuldigd dat hij enkele palmnoten gestolen had. Toen zijn familie vervolgens naar de plantage trok om te protesteren, werd ook zijn vrouw doodgeschoten. Deze overlijdens vonden plaats op een moment waarop verschillende Europese ontwikkelingsbanken direct of indirect in PHC investeerden.

De activiteiten van PHC vandaag stammen rechtstreeks af van het industriële plantagemodel. En van de milieuschade, mensenrechtenschendingen en de exploitatie van gemeenschapsgronden en lokale arbeidskrachten, die onlosmakelijk verbonden zijn met dit model. Dit industriële plantagemodel speelde een cruciale en wrede rol in de Europese kolonisaties. De financiering van PHC toont aan dat (Europese) ontwikkelingsbanken het koloniale plantagemodel tot op de dag van vandaag blijven steunen.

Tot voor kort was PHC eigendom van een Canadees financieel bedrijf met de naam Feronia Inc., dat het bedrijf in 2009 gekocht had van Unilever. In juni 2020 dreigde Feronia Inc. failliet te gaan. Nochtans had het sinds 2013 meer dan 150 miljoen Amerikaanse dollar aan steun verkregen van Europese ontwikkelingsbanken. Op het moment dat Feronia bankroet raakte, was Feronia-PHC eigendom van de ontwikkelingsbanken. Zij waren op dat moment immers de hoofdaandeelhouders in Feronia Inc. – hetzij rechtstreeks (CDC Group in het Verenigd Koninkrijk) of via investeringen in een fonds (het Franse Proparco, het Spaanse AECID en het Amerikaanse DFC). Daarnaast bezaten de ontwikkelingsbanken tientallen miljoenen dollars aan uitstaande leningen (het Britse CDC, het Duitse DEG, het Nederlandse FMO, het Belgische BIO en nog anderen via EAIF).

Toen Feronia over kop ging, hadden de ontwikkelingsbanken een mooie gelegenheid om de diefstal van gemeenschapsgronden door PHC – die dateert van de Europese kolonisering van Congo - eindelijk terug goed te maken. De banken hadden kunnen onderzoeken hoe concessierechten of holdings in PHC teruggegeven kunnen worden aan de lokale gemeenschappen. Maar dat interesseerde hen niet. In plaatse daarvan droegen de ontwikkelingsbanken de activa van PHC over aan Straight KKM 2 Ltd, een private equity-investeringsfonds in Mauritius. De banken accepteerden daarbij een enorme afschrijving van de schulden ten voordele van de nieuwe eigenaar. Net zoals Feronia Inc. had Straight KKM geen aantoonbare ervaring met het uitbaten van palmolieplantages, vooraleer ze PHC overnamen.

Terug naar de top
Download het rapport hier (Engels versie) :

PDF - 2.1 Mo


Voor meer informatie (naast de specifieke bronnen die in het rapport worden genoemd) :

Terug naar de top

Gezien in de pers naar aanleiding van het rapport :

Terug naar de top


version PDFPDF imprimer cette pageImprimer