Leider ist dieser Text nicht auf Deutsch verfügbar.
15. Februar 2023
FIAN Belgique & Coalition

Policy Brief: Waarom en hoe moet België bijdragen tot een exportverbod voor verboden pesticiden?

Onthutst over de schade die in hun partnerlanden wordt aangericht, onderzochten 6 internationale solidariteitsorganisaties (SOS Faim, Broederlijk Delen, FIAN, Iles de paix, Viva Salud en Entraide et Fraternité) de rol van België in de export van verboden pesticiden. De resultaten van het onderzoek zijn zeer verontrustend.


Inleiding

De landbouwhandel groeit wereldwijd en daarmee gepaard een landbouwmodel en landbouwtechnologieën die afstammen van de groene revolutie van de jaren ‘60: mechanisatie, zaden, meststoffen en bestrijdingsmiddelen of pesticiden. De verkoop van deze laatste heeft de afgelopen decennia een enorme groei gekend, vooral in de landen van het globale Zuiden. Alle pesticiden die op de markt komen zijn speciaal ontworpen en ontwikkeld om in te werken op een levend organisme1 (zijn vitale functies verstoren, meestal met de dood tot gevolg). Het staat buiten kijf dat hun gebruik heeft geleid tot een reeks rampen voor mens en milieu.

Het is trouwens omwille van hun schadelijke gevolgen voor de menselijke gezondheid en van hun impact op de biodiversiteit en de natuur in het algemeen, dat hun verkoop en gebruik worden gereguleerd door talrijke regelgevingen. Sommige pesticiden zijn zelfs ronduit verboden op Europese bodem. De Europese Unie (EU) wil het voorbeeld geven door regelgeving in te voeren die verder gaat in de bescherming van de gezondheid en het milieu dan andere regio’s in de wereld. Hoewel het gebruik van bepaalde pesticiden verboden is, blijven veel lidstaten, waaronder België, deze wel produceren en exporteren naar derde landen.

Dit is volgens de letter geen inbreuk op de EU-wetgeving, maar wel in strijd met een reeks internationale verbintenissen van de Europese Unie en België. Kunnen de EU en België legitiem blijven toestaan dat pesticiden die zo gevaarlijk worden geacht dat ze op hun eigen grondgebied verboden zijn, worden geproduceerd en naar derde landen uitgevoerd? Des te meer omdat deze landen vaak niet over de middelen beschikken om de verkoop en het gebruik van deze bestrijdingsmiddelen correct te reguleren, waardoor ze nog meer ernstige sociale en ecologische gevolgen hebben.

De handel in giftige werkzame stoffen waaruit pesticiden bestaan schaadt de gezondheid van de producent en de consument, in België en in derde landen, bedreigt de biodiversiteit, het milieu en ondermijnt daarmee de voedselzekerheid en de veerkracht van voedselsystemen. Hij versterkt de oneerlijke concurrentie tussen landbouwers en draagt bij tot de voortzetting van een landbouwmodel dat afhankelijk is van fossiele brandstoffen en technologieën die niet aangepast zijn aan de huidige uitdagingen en dat derde landen blijvend afhankelijk maakt van de teelt van handelsgewassen.

Deze handel is niet alleen in strijd met de internationale verbintenissen van België en de Europese Unie. Hij ondermijnt ook haar geloofwaardigheid op het internationale toneel in het kader van de Green Deal en meer in het algemeen in haar aanpak van wereldwijde uitdagingen (klimaatverandering, chemische vervuiling…). Tot slot wordt helemaal geen rekening gehouden met de realiteit van veel lage- en middeninkomenslanden en de middelen waarover zij beschikken om een kader te scheppen ter bescherming van de gezondheid van hun bevolking en milieu.


Een rapport van SOS Faim, Broederlijk Delen, FIAN België, Iles de paix, Viva Salud en Entraide et Fraternité