Deze transnationale mobilisatie van middenveldorganisaties uit België, Frankrijk, Zwitserland en Luxemburg wil het contrast tussen het discours van de onderneming en de realiteit aankaarten. De managers komen hun verplichtingen niet na en ontkennen de sociale- en landconflicten in bijna alle rubber- en palmolieplantages van de Groep. "Met deze actie willen we de aandeelhouders rechtstreeks aanspreken en de eisen overmaken van de honderdduizenden mensen die door de activiteiten van SOCFIN getroffen zijn. De verklaringen van SOCFIN in het openbaar en in haar jaarverslag over duurzame ontwikkeling, weerspiegelen de realiteit niet. Het is onze plicht om dit aan te tonen", zegt Florence Kroff, woordvoerder van Belgische NGO’s.

Tegelijkertijd wenden verschillende van deze organisaties zich tot het gerechtelijk apparaat om de aangegane verbintenissen af te dwingen. Gisteren werd de Bolloré-groep, de op een na grootste aandeelhouder van de SOCFIN-groep, gedagvaard voor de regionale rechtbank van Nanterre. Deze ongeëvenaarde juridische actie heeft tot doel de N.V. BOLLORÉ Group S.A. te dwingen een actieplan uit te voeren waartoe zij zich had verbonden ten aanzien van de getroffen gemeenschappen door de activiteiten van SOCFIN in Kameroen.

Niet-nageleefde beloften en criminalisering van mensenrechtenverdedigers

Twee jaar nadat SOCFIN een nieuw "beleid van verantwoord beheer" heeft aangenomen, hebben de lokale gemeenschappen geen enkele reële vooruitgang op het terrein gezien. De situatie ging er zelfs op achteruit. In Sierra Leone bijvoorbeeld is het conflict tussen het bedrijf en de lokale gemeenschappen in januari 2019 weer opgelaaid, met als gevolg de dood van twee mensen, de willekeurige arrestatie van vijftien activisten en honderden inwoners die hun huizen ontvluchtten. Ook in Liberia verslechtert de situatie, vooral voor vrouwen: steeds meer gevallen van seksuele intimidatie en misbruik worden gemeld op de plantages, vaak gepleegd door bewakers of managers van intermediaire bedrijven.

Deze inbreuken en andere negatieve effecten van de activiteiten van SOCFIN zijn uitvoerig gedocumenteerd in twee recente rapporten waarin de situatie op de plantages in Sierra Leone en Liberia wordt geanalyseerd. Een rapport dat de niet-nagekomen verbintenissen in tientallen SOCFIN-plantages in 4 verschillende landen analyseert, werd vandaag eveneens gepubliceerd. De actie tijdens de algemene vergadering van SOCFIN vormt een gelegenheid om deze verschillende rapporten voor te leggen aan de managers en aandeelhouders van de onderneming. De lijst van inbreuken waaronder mensen die in de buurt van plantages wonen te lijden hebben is lang: landroof, geweld tegen vrouwen, vervuilde rivieren, verwaarloosbare schadeloosstelling, onzekere werkomstandigheden, niet nakoming van beloften inzake dialoog, onuitgevoerde sociale projecten, voedselonzekerheid, ernstige criminalisering van mensenrechtenactivisten, enz.

Bindende normen om respect voor de mensenrechten te waarborgen

De organisaties hekelen de inefficiëntie van de zelfregulering van bedrijven en het gebrek aan publieke regulering van multinationals. Het geval van SOCFIN illustreert de negatieve impact die transnationale ondernemingen kunnen hebben op de lokale gemeenschappen en het milieu. Hoewel deze misdrijven elders plaatsvinden, worden de dochterondernemingen van SOCFIN vanuit Europa geleid. Vier Staten zijn rechtstreeks betrokken: België (de meerderheidsaandeelhouder is Belgisch), Luxemburg (land van vestiging van de hoofdzetel), Frankrijk (Vincent Bolloré bezit 39,4% van de aandelen) en Zwitserland (waar SOCFIN verscheidene operationele vennootschappen heeft). Allemaal hebben ze de verplichting om de mensenrechten te beschermen door het voorkomen en/of verhelpen van de door SOCFIN gepleegde inbreuken op de mensenrechten. De ondertekenende organisaties in Luxemburg, België en Zwitserland roepen hun regeringen op om een waakzaamheidsplicht op te leggen aan bedrijven, zoals Frankrijk deed in de zogenaamde Rana Plaza-wet van 2017. Dit houdt onder meer de aansprakelijkheid van bedrijven en toegang tot de rechter voor de getroffen bevolking in.

Daarnaast eisen de organisaties het recht op om een multinationale onderneming aansprakelijk te stellen en bij te dragen aan de discussie over de voorwaarden waaronder ondernemingen in het buitenland actief zijn. "De juridische actie van Bolloré zou een belangrijke stap moeten zijn in de responsabilisering van economische actoren, die zich niet eenzijdig van hun verplichtingen kunnen ontdoen, noch engagementen kunnen aangaan enkel om sociale vrede of een ethisch imago te kopen", besluit Marie-Laure Guislain van Sherpa.

Ondertekenende organisaties :

België :

• AEFJN
• CNCD-11.11.11
• Entraide et Fraternité
• FIAN Belgium

Frankrijk:

• Confédération paysanne
• ReAct

Internationaal :

• GRAIN

Luxemburg :
Les 16 organisations de l’Initiative pour un devoir de vigilance – voir liste ici
Les 22 organisations de la Plateforme Meng landwirtschaft – voir liste ici

Zwitserland:

• Attac Fribourg
• Bread for all
• FIAN Switzerland
• Multiwatch
• Solifonds

Perscontact:

• LUX : Marine Lefebvre - SOS Faim Luxembourg : +352 49 0996 26 / marine.lefebvre@sosfaim.org
• BE : Florence Kroff - FIAN Belgium : +32 475 84 56 24 / florence@fian.be
• CH: Silva Lieberherr - Bread for all : +41 79 678 04 44 / Lieberherr@bfa-ppp.ch
• FR: [over de dagvaarding] Marie-Laure Guislain - Sherpa : +33 6 47 11 65 06 / juriste.gdh@asso-sherpa.org

Noot voor de redactie:
• Link naar het persbericht over de dagvaarding (In Frans) » (SHERPA 27/05/2019)
• Link naar het rapport « Accaparement des terres et huile de palme en Sierra Leone » (FIAN Belgium 2019) (In Frans)
• Link naar de samenvatting van het rapport: Landroof voor palmolie in Sierra Leone (FIAN Belgium 2019) (In Nederlands)
• Link naar het rapport « Lutte pour la vie et pour la terre les plantations de caoutchouc de Socfin au Libéria et la responsabilité des entreprises suisses » (Pain pour le prochain 2019) (In Frans)
• Link naar het rapport « Rapport de Développement Insoutenable - Un contre rapport sur le cas Socfin au regard des communautés locales » (ReAct 2019) (In Frans)